Audycja Polskiego Radia z 1993 roku.  Obrony hetmana podjął się profesor Wiesław Majewski,  a oskarżycielem jest profesor Henryk Wisner. Obok kwestii wierności Rzeczypospolitej na wokandzie staje również kwestia Chmielnickiego jako sprawnego, doskonale zawiązującego sojusze polityka i twórcy autonomii kozackiej Ukrainy.

Na historycznej wokandzie to cykl radiowych audycji poświęconych znanym i wpływowym postaciom historycznym. Goście w studio, cenieni historycy, wcielają się w oskarżyciela i obrońcę, by dokonać osądu działań wybranej postaci ze współczesnej perspektywy.

Bohdan Zenobi Chmielnicki (1595 –1657) – prawdopodobnie szlachcic, hetman kozacki, przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1648–1654, bohater narodowy Ukrainy. Brał udział w bitwie pod Cecorą (1620), dostał się do niewoli tureckiej. Po uwolnieniu związał się z kozakami rejestrowymi, uzyskał tytuł pisarza zaporoskiego, stał się człowiekiem wpływowym. W powstaniach kozackich lat 30. nie brał udziału. W 1646 roku uczestniczył w delegacji kozackiej, która wybrała się do króla, Władysława IV, na tajne obrady dotyczące wojny tureckiej. W zamian za pomoc zbrojną Kozacy mieli otrzymać autonomię. W tym czasie Chmielnicki był w ostrym konflikcie z podstarościm czehryńskim Danielem Czaplińskim (ten odebrał mu kochankę, usunął z odziedziczonego po ojcu Subotowa, a syna Chmielnickiego, Tymofieja, kazał wybatożyć tak, że chłopiec po kilku dniach zmarł). Chmielnicki nie doczekał się sądowej sprawiedliwości, zbiegł w 1647 roku na Sicz i zaczął przygotowywać powstanie, zapewniając sobie pomoc tatarską. W 1648 roku doszło do bezprecedensowych klęsk wojsk koronnych pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Piławcami. W 1649 roku Chmielnicki oblegał Zbaraż, w wyniku czego doszło do umowy zborowskiej. Kolejną bitwę, pod Beresteczkiem (1651), przegrał i zawarł umowę w Białej Cerkwi. Zwyciężył pod Batohem (1652). Jednak stracił poparcie Turków, którzy nie zaangażowali się w wojnę z Rzeczpospolitą, zdecydował się więc na oddanie Ukrainy pod protekcję Moskwy na mocy ugody perejasławskiej (1654). W ten sposób przekreślone zostały szanse na niezawisłość Ukrainy, ale wobec przyszłych działań dyplomatycznych Chmielnickiego konflikt się umiędzynarodowił. Tymczasem toczył kolejne bitwy – z rosyjską pomocą nierozstrzygniętą bitwę pod Ochmatowem (1655) i wygraną pod Gródkiem Jagiellońskim (1655). Wojskom polskim udało się powstrzymać Chmielnickiego dopiero pod Jezierną (1655). Rozpoczął pertraktacje z księciem Siedmiogrodu Jerzym II Rakoczym, szwedzkim królem Karolem X Gustawem, elektorem brandenburskim Fryderykiem Wilhelmem i Bogusławem Radziwiłłem, z którymi zawarł układ w Radnot (1656), projektujący rozbiór Rzeczypospolitej. W chwili śmierci Chmielnickiego w 1657 roku Ukraina nadal była nękana konfliktami i podzielona między zwolenników współpracy z Polską, Rosją oraz Turcją.